Wraz z sezonem wegetacyjnym roślin ciepłolubnych powracamy do wykazu najciekawszych ogólnodostępnych miejsc z murawami kserotermicznymi i napiaskowymi, które proponujemy odwiedzić. Kolejne miejsca to pięć użytków ekologicznych i dwa nieobjęte ochroną płaty siedliska na terenie gminy Cedynia w województwie zachodniopomorskim.

W zeszłym roku, jako murawy kserotermiczne warte zobaczenia w gminie Cedynia, przedstawiliśmy dwa rezerwaty przyrody „Bielinek” i „Wrzosowiska Cedyńskie im. inż. Wiesława Czyżewskiego” oraz użytek ekologiczny „Murawa koło Kostrzynka”. Prezentowane obecnie użytki ekologiczne są mniej znane, a zlokalizowane pomiędzy miejscowościami Stary Kostrzynek i Siekierki:

“Murawa Kartuzek” – użytek ustanowiony w 2006 r. dla ochrony murawy ostnicowej Potentillo – Stipetum capillatae na łącznej powierzchni 0,47 ha. Stanowi nieużytek pokopalniany na bardzo stromych zboczach jaru. Stanowisko m. in. ostnicy włoskowatej (Stipa capillata), kostrzewy szczeciniastej (Festuca ovina trachyphylla), tymotki Boehmera (Phleum phleoides), driakwi gołębiej  (Scabiosa columbaria), wilżyny ciernistej (Ononis spinosa), goździka kartuzka (Dianthus carthusianorum), pięciornika piaskowego (Potentilla arenaria), rozchodników (Sedum spp.) i  kocanek pisakowych (Helichrysum arenarium). Niestety obiekt jest zlokalizowany bezpośrednio przy drodze wojewódzkiej nr 126, a w najbliższym sąsiedztwie nie ma parkingu bądź możliwości bezpiecznego zaparkowania na poboczu drogi. Murawę można więc podziwiać z samochodu – najlepiej na przełomie czerwca i lipca, gdy goździki i ostnice są już dobrze widoczne lub przyjechać na miejsce rowerem (spaceru po drodze – nie polecam!).

Dwa płaty przy drodze gminnej z kostki brukowej za Starą Rudnicą stanowiące mozaikę muraw kserotermicznych i napiaskowych. Są oddalone od siebie około 300 metrów. Tutaj proponuję zobaczyć te dwa, ale podobnych płatów muraw w okolicy jest jeszcze kilka. Choć siedliska wyglądają niepozornie (nie maja więcej niż 0,5 ha), to można na nich spotkać rzadkie i chronione gatunki kserotermiczne, w tym: pajęcznicę liliowatą (Anthericum liliago).  Przy każdym z nich jest ustawiona tablica informacyjna. Jadąc pojazdem można zostawić go na poboczu drogi.

„Na Nieużytku” – użytek ustanowiony w 2006 r. dla ochrony stanowiska ostnicy włosowatej na powierzchni 0,80 ha  Za starą Rudnicą należy skręcić w pierwszą drogę leśną i przemieścić się nią około 150 metrów.

“Ostnice pod Rudnicą” – użytek ustanowiony w 2006 r., na powierzchni powierzchni 0,57 ha, dla ochrony najliczniejszego w kraju stanowiska ostnicy piaskowej (Stipa borysthenica), gatunku skrajnie zagrożonego wyginięciem w Polsce. Roślina ta występuje w kraju jedynie na trzech znanych stanowiskach.  Znajduje się w sąsiedztwie  użytku “Na Nieużytku”, tj. zaledwie 105 metrów dalej.

„Na Skarpie”– użytek ustanowiony w 2006 r. dla ochrony  murawy ostnicowej Potentilo – Stipetum capillatae na stromej skarpie doliny Odry o powierzchni 0,57 ha. Jest to stanowisko m.in.: ostnicy włosowatej (Stipa capillata), czyśćca prostego (Stachys recta), turzycy piaskowej (Carex arenaria) i kocanek piaskowych (Helichrysum arenarium). Tutaj także nie ma możliwości zaparkowania pojazdu obok murawy. A najbezpieczniej jest dojść do obiektu wzdłuż grodzenia sąsiedniej działki z uprawą rolną.

“Ostnice nad Kruszarnią”   –  użytek ustanowiony w 2013 r. w celu ochrony stromego zbocza porośniętego ciepłolubnymi murawami napiaskowymi, na powierzchni 2,91 ha. Południowa granica użytku oznaczona tablicą urzędową może zmylić – jest tak zarośnięta leszczyną pospolitą  (Corylus avellana) i robinią akacjową (Robinia pseudoacacia), że może się wydawać, że nie trafiliśmy na żadną murawę. Dalej znajdują się ruiny poniemieckiej kruszarni i wreszcie strome zbocze ze stanowiskiem ostnicy piaskowej (Stipa borysthenica). To także  jedno z trzech stanowisko tej rośliny w Polsce! Do obiektu można dostać się pieszo lub rowerem po drodze leśnej – dojazdem pożarowym nr 20.

Wszystkie wymienione powyżej użytki i płaty znajdują się na gruntach  w zarządzie Nadleśnictwa Mieszkowice.

Projekt “Ochrona muraw kserotermicznych w polsko-niemieckim obszarze przygranicznym” finansowany jest z Programu Współpracy INTERREG V A Meklemburgia-Pomorze Przednie / Brandenburgia / Polska w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Projekt realizowany jest także przy wsparciu finansowym Baltic See Conservation Fundation.

Mit der Vegetationsperiode der wärmebedürftigen Pflanzen kehren wir zur Liste der interessantesten öffentlich zugänglichen Standorte mit Trockenrasen und Sandrasen zurück, deren Besichtigung wir empfehlen. Die nächsten Orte sind fünf ökologisch genutzte und zwei ungeschützte Lebensräume in der Gemeinde Cedynia in der Woiwodschaft Zachodniopomorskie.

Im vergangenen Jahr haben wir die beiden Naturschutzgebiete „Bielinek” und „Wrzosowiska Cedyńskie im. inż. Wiesława Czyżewskiego” als sehenswerte Trockenrasenflächen in der Gemeinde Cedynia vorgestellt, ebenso wie die ökologische Nutzfläche bei Kostrzynek –  „Murawa koło Kostrzynka“. Die gegenwärtig vorgestellten ökologischen Flächen sind weniger bekannt und befinden sich zwischen den Dörfern Stary Kostrzynek und Siekierki:

Die Fläche „Murawa Kartuzek” – eine im Jahre 2006 gegründete Fläche zum Schutz der Steppen-Trockenrasen Potentillo – Stipetum capillatae auf einer Gesamtfläche von 0,47 ha. Es ist das Gelände der ehemaligen Grube an steilen Hängen eines Tobels. Es ist u.a. ein Standort von dem Haar-Pfriemengras (Stipa capillata), dem Echten Schaf-Schwingel (Festuca ovina trachyphylla), dem Steppen-Lieschgras (Phleum phleoides), der Tauben-Skabiose  (Scabiosa columbaria), der Dornigen Hauhechel (Ononis spinosa), der Kartäusernelke (Dianthus carthusianorum), dem Sand-Fingerkraut (Potentilla arenaria), der Sedum-Arten (Sedum spp.) und der Sand-Strohblumen (Helichrysum arenarium). Leider liegt das Gelände direkt an der Woiwodschaftsstraße Nr. 126, und es gibt in unmittelbarer Nähe weder einen Parkplatz noch die Möglichkeit, sicher am Straßenrand zu parken. Daher kann man die Trockenrasenfläche vom Auto aus bewundern – am besten Ende Juni und Anfang Juli, wenn die Nelken und Federgräser schon deutlich zu sehen sind – oder mit dem Fahrrad (zu Fuß auf der Straße – würde ich nicht empfehlen!).

Zwei Flächen an der kopfsteingepflasterten Gemeindestraße hinter Stara Rudnioca, die ein Mosaik aus Trockenrasen und Sandrasen darstellen. Sie sind ungefähr 300 Meter voneinander entfernt. Ich schlage vor, diese beiden zu besuchen, aber es gibt noch mehrere ähnliche Trockenrasenflächen in der Gegend. Obwohl die Lebensräume unscheinbar aussehen (sie sind nicht größer als 0,5 Hektar), kann man dort seltene und geschützte Trockenrasen-Arten finden, darunter die Traubige Graslilie (Anthericum liliago). An jeder von ihnen ist eine Informationstafel aufgestellt. Wenn man mit einem Fahrzeug unterwegs ist, kann man es am Straßenrand abstellen.

„Na Nieużytku” – eine im Jahre 2006 angelegte Fläche zum Schutz von Haar-Pfriemengras auf einer Fläche von 0,80 ha. Hinter Stara Rudnica muss man in den ersten Waldweg abbiegen und ungefähr 150 m passieren.

„Ostnice pod Rudnicą“ – eine im Jahre 2006 angelegte Fläche von 0,57 ha zum Schutz des landesweit größten Standorts von Sand-Federgras (Stipa borysthenica), eine in Polen stark von Aussterben bedrohte Art. Diese Pflanze kommt im Inland nur an drei bekannten Standorten vor. Diese Fläche befindet sich in der direkten Nähe der Fläche „Na Nieużytku“, d.h. nur 105 Meter weiter.

„Na Skarpie” – eine im Jahre 2006 angelegte Fläche von 0,57 ha zum Schutz der Stipa-Fläche Potentilo – Stipetium capillatae an einer steilen Böschung des Odertals. Es ist ein Standort, an dem u.a.: Haar-Pfriemengras (Stipa capillata), Aufrechter Ziest (Stachys recta), Sand-Segge (Carex arenaria) und Sand-Strohblumen. Hier besteht auch keine Möglichkeit, neben der Trockenrasenfläche zu parken. Am günstigsten ist es, am Zaun entlang dahin zu gehen, der an der benachbarten landwirtschaftlichen Fläche verläuft.

„Ostnice nad Kruszarnią“ – eine im Jahre 2013 angelegte Fläche von 2,91 ha zum Schutz eines steilen Abhangs, der mit thermophilen Sandrasen bewachsen ist. Die südliche Grenze der Fläche mit einer amtlichen Tafel kann etwas irreführend sein, denn sie ist so mit der Gemeinen Hasel (Corylus avellana) und mit der Gewöhnlichen Robinie (Robinia pseudoacacia) zugewachsen, dass man den Eindruck haben kann, keine Trockenrasenfläche gefunden zu haben. Weiter befindet sich eine Ruine des Brechwerks aus der Vorkriegszeit und dann der Abhang mit den Standorten vom Sand-Federgras (Stipa borysthenica). Es ist auch einer der drei Standorte dieser Pflanze in Polen! Das Objekt kann zu Fuß oder mit dem Fahrrad über den

Waldweg – Feuerwehrzufahrt 20 – erreicht werden.

Alle oben genannten Objekte und Flächen befinden sich unter der Verwaltung des Forstamtes Mieszkowice.

Das Projekt „Schutz der Trockenrasen im deutsch-polnischen Grenzgebiet” wird im Rahmen des Programms Interreg V A Mecklenburg-Vorpommern / Brandenburg / Polen durch die Europäische Union aus Mitteln des Fonds für Regionale Entwicklung (EFRE) kofinanziert.  Das Projekt wird auch mit finanzieller Unterstützung der Baltic See Conservation Foundation durchgeführt.