Tak jak w przypadku większości projektów przyrodniczych realizowanych z funduszy zewnętrznych, nieprzewidziane wcześnie sytuacje zdarzają się w trakcie realizacji projektu pn. „Ochrona muraw kserotermicznych w polsko-niemieckim obszarze przygranicznym”. Najlepszymi przykładami mogły być dotychczasowe skutki pandemii COVID-19 oraz ograniczenia i metody przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się wirusa afrykańskiego pomoru świń (ASF). Niestety, utrudnienia w realizacji zabiegów ochronnych powodują teraz także skutki zmian klimatycznych.
Problem dotyczy zjawiska suszy hydrogeologicznej na terenie jednego z płatów murawy kserotermicznej w zabytkowym parku naturalistyczno-krajobrazowym „Dolina Miłości” w gminie Chojna. Zjawisko to trwa w regionie gmin Chojna i Mieszkowice od ostatnich trzech lat, a z bieżącymi wynikami badań można zapoznać się na stronie Państwowego Instytutu Geologicznego (PIG): https://www.pgi.gov.pl/aktualnosci/display/12344-susza-stan-zagrozenia-nizowka-hydrogeologiczna-nowa-prognoza-panstwowej-sluzby-hydrogeologicznej.html.
Zjawisko to przyczyniło się do osłabienia najstarszych i zarazem najpiękniejszych drzewostanów w parku. W wyniku suszy i czynników jej towarzyszących: chorób grzybowych i działalności szkodników wtórnych masowo zamierać zaczęły jesiony, buki, wiązy oraz mniej obecne w parku: modrzewie, sosny. Stan sanitarny poszczególnych drzew rosnących na terenie parku stwarza coraz częstsze zagrożenie dla osób odwiedzających ten teren. Do 2019 roku prace związane z usuwaniem tych drzew dotyczyły zazwyczaj kilkunastu – kilkudziesięciu okazów. Pod koniec 2020 r. do wycinki, wyznaczone zostało już 288 drzew i kolejne ponad 100 egzemplarzy do stałej obserwacji stanu fitosanitarnego. Kilkanaście zamierających bądź całkowicie martwych egzemplarzy drzew rośnie na granicy z murawą kserotermiczną. Z początkiem września, na skutek gwałtownych opadów i towarzyszących im silnych wiatrów, trzy martwe drzewa runęły na teren murawy.
Zalegające obecnie drewno uniemożliwia wykonanie zaplanowanego koszenia i wycinki odrośli krzewów (prac przewidzianych w projekcie INT162) z terenu całej murawy. Działanie związane z jego usunięciem nie zostało przewidziane i ujęte w projekcie, więc jego sfinansowanie pozostaje wyłącznie w zakresie Federacji Zielonych „GAJA” – ze środków własnych.
Projekt Ochrona muraw kserotermicznych w polsko-niemieckim obszarze przygranicznym finansowany jest z Programu Współpracy INTERREG V A Meklemburgia-Pomorze Przednie / Brandenburgia / Polska w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Projekt realizowany jest także przy wsparciu finansowym Baltic See Conservation Fundation.
Wie im Fall der meisten naturbezogenen Projekte, die im Rahmen von externen Mitteln umgesetzt werden, kommen auch während der Umsetzung des Projekts „Schutz der Trockenrasen im deutsch-polnischen Grenzgebiet”. Unvorhersehbare Situation vor. Die besten Beispiele waren die bisherigen Auswirkungen der COVID-19-Pandemie und die Beschränkungen und Methoden zur Bekämpfung der Ausbreitung des ASP-Virus (Afrikanische Schweinepest). Leider behindern nun auch die Auswirkungen des Klimawandels die Durchführung von Schutzmaßnahmen.
Das Problem betrifft die Erscheinung der hydrogeologischen Trockenheit auf einer Trockenrasenfläche im historischen Natur- und Landschaftspark „Tal der Liebe” in der Gemeinde Chojna. Diese Erscheinung ist in den letzten drei Jahren in der Region der Gemeinden Chojna und Mieszkowice aufgetreten, und die aktuellen Forschungsergebnisse sind auf der Website des Polnischen Geologischen Instituts (PGI) zu finden: https://www.pgi.gov.pl/aktualnosci/display/12344-susza-stan-zagrozenia-nizowka-hydrogeologiczna-nowa-prognoza-panstwowej-sluzby-hydrogeologicznej.html.
Diese Erscheinung hat dazu beigetragen, dass die ältesten und zugleich schönsten Baumbestände im Park geschwächt wurden. Infolge der Trockenheit und der begleitenden Faktoren – Pilzkrankheiten und Aktivität sekundärer Schädlinge – begannen Eschen, Buchen, Ulmen und die im Park weniger verbreiteten Lärchen und Kiefern in großer Zahl abzusterben. Der gesundheitliche Zustand einzelner Bäume im Park stellt eine zunehmende Bedrohung für die Besucher des Gebietes dar. Bis 2019 umfasste die Entfernung dieser Bäume in der Regel ein bis mehrere Dutzend Exemplare. Ende 2020 waren bereits 288 Bäume zur Fällung bestimmt und weitere über 100 Exemplare zur ständigen Beobachtung ihres phytosanitären Zustands. Etwa ein Dutzend absterbender oder völlig abgestorbener Bäume wachsen an der Grenze zur Trockenrasenfläche. Anfang September fielen aufgrund starker Regenfälle und der damit verbundenen starken Winde drei tote Bäume auf die Trockenrasenfläche.
Das gegenwärtig liegende Holz macht es unmöglich, die geplante Mahd und Entbuschung der gesamten Trockenrasenfläche (Arbeiten, die im Rahmen des Projekts INT162 vorgesehen sind) durchzuführen. Die mit dessen Beseitigung verbundene Maßnahme war nicht geplant und im Projekt nicht enthalten, so dass ihre Finanzierung ausschließlich in dem Zuständigkeitsbereich der Föderation der Grünen „GAJA” aus ihren eigenen Mitteln bleibt.
Das Projekt „Schutz der Trockenrasen im deutsch-polnischen Grenzgebiet” wird im Rahmen des Programms Interreg V A Mecklenburg-Vorpommern / Brandenburg / Polen durch die Europäische Union aus Mitteln des Fonds für Regionale Entwicklung (EFRE) kofinanziert. Das Projekt wird auch mit finanzieller Unterstützung der Baltic See Conservation Foundation durchgeführt.
