Federacja Zielonych „GAJA”, jako jeden z czterech Współbeneficjentów zrealizowała projekt „Drogi dla Natury – kampania promocji zadrzewień w krajobrazie rolniczym jako siedlisk przyrody i korytarzy ekologicznych” w latach 2012-2016.
Beneficjentem wiodącym była:
Fundacja EkoRozwoju z Wrocławia – http://fer.org.pl/
Ponadto projekt realizowany był przez:
Stowarzyszenie Eko-Inicjatywa z Kwidzyna – http://ekokwidzyn.pl
Fundacja Zielone Płuca Polski z Białegostoku
partnera niemieckiego Związek na Rzecz Środowiska i Ochrony Przyrody (Bund für Umwelt und Naturschutz Deuttschland, Landesverband Mecklenburg-Vorpommern e.V.) – https://www.bund-mecklenburg-vorpommern.de/
Zadrzewienia przydrożne i śródpolne od stuleci stanowią cechę charakterystyczną tradycyjnego krajobrazu rolniczego Europy. Przyczyniają się do wysokiej bioróżnorodności krajobrazów kulturowych, stanowiąc siedliska przyrody oraz tworząc zieloną infrastrukturę.
W ostatnim półwieczu rozwój infrastruktury drogowej oraz scalanie gruntów spowodowały dramatyczny spadek liczby drzew w europejskich krajobrazach rolniczych, co pociąga za sobą spadek bioróżnorodności, w tym gatunków priorytetowych UE, oraz utratę wartości kulturowych.
Głównym celem projektu było zachowanie i odtwarzanie alej jako cennych siedlisk przyrody i ozdoby tradycyjnego krajobrazu.
Projekt skierowany jest przede wszystkim do:
– urzędów gmin wydających zezwolenia na usuwanie drzew oraz gospodarujących drogami i gruntami (powiaty wydają zezwolenia, jeśli gmina jest wnioskującym);
– instytucji zarządzających infrastrukturą, której towarzyszą drzewa, a więc głównie zarządców dróg gminnych, powiatowych, wojewódzkich i krajowych;
lokalnych społeczności wiejskich – wiele drzew rośnie na prywatnych gruntach, a ponadto akceptacja społeczna jest kluczowa dla przetrwania drzew na gruntach publicznych;
– społeczeństwa, w szczególności użytkowników dróg.
Podstawowe działania to: realizacja lokalnych kampanii na rzecz zadrzewień w 66 gminach obejmujących m.in.: opracowanie lokalnych programów zadrzewieniowych dla gmin wiodących, aktywny udział urzędników, lokalnych liderów, sołtysów, nauczycieli w opracowywaniu lokalnych programów, szkoleniach i wyjazdach studyjnych, modelowe realizacje tj. ekspertyzy, konserwacje wybranych drzew, a także posadzenie ponad 4500 drzew), ponadto realizacja akcji „Aleje zamiast granic” polegającej na rewaloryzacji istniejącej lub stworzeniu nowej alei transgranicznej (lub przygranicznej).
Działania informacyjno-promocyjne na poziomie lokalnym wzmacniane były przez działania regionalne – w każdym województwie odbyły się regionalne seminaria, na których zaprezentowany został dorobek gmin w zakresie zarządzania zadrzewieniami.
Działania realizowane są w ramach projektu dofinansowanego ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu LIFE (50%) oraz przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (około 45%, tj. 3 611 904,00 zł).
Podsumowanie projektu zawarte zostało w publikacji pt.: „Drzewa przydrożne – dobre praktyki. Z doświadczeń programu Drogi dla Natury”: https://gajanet.pl/publikacje/522/
