Cele projektu:
• zabezpieczenie wszystkich powierzchni z naturalnym odnowieniem cisa na terenie Nadleśnictwa Rokita,
• upowszechnienie stosowania wyłącznie rodzimych gatunków drzew i krzewów zarówno w remizach jak i w podszytach i domieszkach,
• opisanie zasad optymalnego stosowania skrzynek lęgowych dla ptaków i schronów dla nietoperzy,
• zwrócenie uwagi na inne oprócz ptaków i nietoperzy, zwierzęta, pełniące ważną rolę w zachowaniu równowagi biologicznej w ekosystemie leśnym (np. płazy i gady) oraz sposoby zapewnienia im właściwych warunków w remizach.
Cis jest gatunkiem objętym ochroną gatunkową. Na Pomorzu występuje w małych skupieniach, liczących najczęściej od kilku do – rzadko- kilkunastu drzew. Często jest to tylko jedna roślina. Najważniejsze czynniki uniemożliwiające lub utrudniające naturalną ekspansję gatunku to:
– duże problemy z obsiewaniem się i kiełkowaniem nasion,
– przypadku obsiania i skiełkowania problemy z osiągnięciem wielkości zapewniającej właściwe warunki wegetacji – młode cisy są „przygłuszane” przez rosnące w okolicy rośliny – w przypadku Nadleśnictwa Rokita jest to głównie jeżyna,
– nielegalne pozyskiwanie cisa przez ludzi na stroiki oraz przesadzanie ich na tereny prywatnych posesji.
Populacja cisa została zredukowana „dzięki” działalności człowieka. Jako jedne z czynników podaje się wykorzystywanie, w średniowieczu, jego
elastycznego, mocnego drewna do wyrobu np. łuków. Cisy były często wycinane gdyż stanowiły zagrożenie dla zwierząt
domowych – ponoć zdarzały się przypadki zatruć koni, co było wystarczającą przyczyną by zacząć „walczyć” z tym gatunkiem. Naturalnymi przyczynami zmniejszania się ilości cisów w przyrodzie może być fakt, że aby się rozmnożyć potrzebują odpowiednich warunków –
prawdopodobnie nasiona nie wschodzą jeśli w glebie nie występuje odpowiedni gatunek grzyba. W związku z tym każde naturalne odnowienie
cisa jest godne uwagi i należy je obejmować ochroną.
Działania:
1. Zabezpieczenie naturalnego odnowienia cisa:
– grodzenie miejsc naturalnego odnowienia cisa (ogrodzenie wykonane z siatki uniemożliwiającej wejście na teren odnowienia zwierzętom większym od zająca – oraz oczywiście człowiekowi),
– wykonanie i zainstalowanie tablic informacyjnych (przy każdym stanowisku naturalnego odnowienia została zainstalowana tablica informująca o zakazie wstępu poza ogrodzenie),
– bieżące zabezpieczanie odnowienia – usuwanie roślinności i ewentualne rozsadzanie (wykaszanie jeżyny i trzcinnika).
2. Przygotowanie wzorcowych remiz śródleśnych:
– wyznaczenie terenów pod remizy (remizy zakłada się przeważnie na terenach luk w drzewostanie (uprawie) – ich wielkość, jest więc
uzależniona od wielkości luk. Jednakże nie mogą być one większe niż 49 arów. Dla potrzeb projektu przyjęto średnią wielkość remizy na 30 arów. Część remiz już istnieje i została tylko zoptymalizowana),
– przygotowanie materiału sadzeniowego (materiał sadzeniowy do obsadzania remiz, został przygotowywany z nasion krzewów i drzew rosnących na terenie Nadleśnictwa. Prace nad materiałem sadzeniowym prowadzone były w szkółce Nadleśnictwa),
– orka (teren remizy przed posadzeniem krzewów jagododajnych był przeorywany w celu zapewnienia lepszych warunków wzrostu sadzonek),
– grodzenie (w początkowym okresie istnienia remizy niezbędne jest jej zabezpieczenie przed dużymi zwierzętami, które mogą doszczętnie pozgryzać małe krzewy. W tym celu konieczne było ogrodzenie z siatki. Ogrodzenie z żerdzi nie zdaje egzaminu, poza tym nie jest tak trwałe. Gdy krzewy i drzewa w remizie osiągną właściwe rozmiary ogrodzenie można zdemontować. Połowa remiz została ogrodzona, połowa nie aby stwierdzić różnice w ich dalszych losach),
– sadzenie krzewów i drzew, rozwieszanie budek lęgowych i schronów dla nietoperzy, układnie schronień dla płazów i gadów (ważne jest tutaj zapewnienie składu gatunkowego sadzonek zgodnego z siedliskiem, dobre rozmieszczenie sadzonek oraz skrzynek lęgowych),
– przygotowanie broszury, jej druk (na podstawie dostępnych źródeł jak również doświadczeń nabytych w trakcie tworzenia wzorcowych remiz, osoby uczestniczące w projekcie przygotowały tekst publikacji) i dystrybucja (dystrybucji broszury dokonaliśmy przy współpracy z Regionalną Dyrekcją Lasów Państwowych w Szczecinie),
– monitoring (w okresie do 3 lat po założeniu remiz zostanie przeprowadzona ich kilkukrotna kontrola mająca na celu zinwentaryzowanie występujących na ich terenach i w najbliższym sąsiedztwie zwierząt. Będzie wtedy można ocenić wpływ założenia remizy na faunę żyjącą w jej okolicy).
Efekty:
- Powstało około 20 remiz śródleśnych na terenie 5 ha lasu Wszystkie remizy zostały założone na terenach sąsiadującymi z miejscami naturalnego odnowienia cisa – co w mogłoby w przyszłości zwiększyć szansę na obsiewanie tego drzewa za pośrednictwem ptaków. Osłonki nasion cisa są jadalne, przez co czasami zjadane przez ptaki, które następnie wydalają same nasiona – przyczyniając się do ich rozprzestrzeniania;
- Wydaliśmy broszurę informacyjną w nakładzie 1000 egz.:
Partnerzy projektu:
Współpraca Federacji Zielonych GAJA z Nadleśnictwem Rokita jest korzystnym zjawiskiem współdziałania organizacji pozarządowej z instytucją państwową na rzecz ochrony środowiska. Samo Nadleśnictwo Rokita jest znane w zachodniopomorskim z bardzo wysokiego poziomu ochrony przyrody, stanowiące pokazowy przykład, że chronienie przyrody w warunkach gospodarki leśnej jest możliwe. Na wysokie walory przyrodnicze Nadleśnictwa kształtowane są przez dwa bardzo obfite stanowiska spontanicznie rozprzestrzeniającego się cisa, rozległe zarośla rzadkiej woskownicy europejskiej, dobrze zachowane fragmenty Puszczy Goleniowskiej z borami bagiennymi, lasami liściastymi – również jaworowymi – oraz lasami na siedliskach podmokłych. Z inicjatywy miejscowego nadleśniczego, Tomasza Szeszyckiego, utworzono 6 rezerwatów przyrody, 4 użytków ekologicznych, 7 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych i 11 pomników przyrody obejmujących najcenniejsze fragmenty lasu.
Ś. P. Tomasz Szeszycki (1954 r.-2019 r.).
Budżet i sponsor:
Zdjęcie wyróżniające autorstwa: Capri23auto z Pixabay.
