Rzeka Dziwna, łącząca Zalew Kamieński z Bałtykiem, stanowi część rozległego estuarium Odry – jednego z najcenniejszych przyrodniczo obszarów w północnej Polsce. To mozaika wód słodkich i słonawych, rozległych trzcinowisk, łąk i płytkich zatok, w których życie toczy się zgodnie z rytmem przypływów i odpływów.
Według badań Dominika Marchowskiego, Jacka Kaliciuka i Łukasza Ławickiego (2019), teren ten ma wyjątkową wartość ornitologiczną i został uznany za obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 „Zalew Kamieński i Dziwna” (PLB320011).
Badania prowadzone w latach 1979–2018 wykazały, że obszar ten jest jednym z najważniejszych miejsc lęgowych i zimowisk ptaków wodnych w Polsce.
W okresie zimowym średnio przebywa tu ponad 11 tysięcy ptaków wodnych, a maksymalna liczebność – zanotowana w listopadzie 2011 roku – wyniosła 33 597 osobników. Najliczniejsze gatunki to łyska, czernica, gęś zbożowa, krzyżówka, kormoran i nurogęś.
W ciągu 35 lat badań zaobserwowano zróżnicowane trendy populacyjne. Liczebność 18 gatunków wzrosła, 17 spadła, a u pozostałych stwierdzono wahania lub stabilizację.
Do gatunków, które znacznie zyskały, należą m.in. żuraw, bąk, bielik i gęgawa, natomiast silne spadki zanotowano u perkoza dwuczubego, łyski i ohara.
Autorzy podkreślają, że największymi zagrożeniami dla przyrody Dziwny i Zalewu Kamieńskiego są:
- zabudowa linii brzegowej i utrata siedlisk,
- intensywny ruch turystyczny i sporty wodne,
- śmiertelność ptaków w sieciach rybackich,
- presja drapieżników inwazyjnych, takich jak norka amerykańska czy szop pracz.
Źródło: Marchowski D., Kaliciuk J., Ławicki Ł. (2019). Awifauna obszaru Natura 2000 Zalew Kamieński i Dziwna – stan aktualny i zmiany w latach 1979–2018. Ornis Polonica, 60: 85–102.
