W dniu 4 kwietnia 2021 r. , ponad 40 organizacji pozarządowych przekazało rządowi wspólne stanowisko i postulaty dotyczące poszczególnych komponentów Krajowego Planu Odbudowy.
Od kształtu Krajowego Planu Odbudowy przygotowywanego przez rząd zależy, jak wydamy 290 (czy może tylko 120?) mld zł środków unijnych. Tyle zostało przyznane Polsce w ramach unijnego Instrumentu Na Rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności na wychodzenie z kryzysu pandemii, uodpornienie gospodarki na kolejne kryzysy i na przyspieszenie zielonej transformacji naszego kraju. Ta nadprogramowa, względem funduszy strukturalnych, pula unijnych środków, może też znacząco wpłynąć na osiągnięcie przez Polskę celów klimatycznych. O ile zostanie mądrze wykorzystana.
Rozważnemu planowaniu reform i wydatków w ramach KPO powinna sprzyjać świadomość, że tych nadprogramowych setek miliardów nie dostajemy od nikogo w prezencie, ale pożyczamy je od naszych dzieci i wnuków, które będą je spłacać do 2057 roku. – podkreśla Jan Ruszkowski z Polskiej Zielonej Sieci (której członkiem jest także Federacja Zielonych „GAJA”). Pamiętajmy że cały Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności jest zasilany długoterminową pożyczką, jaką Komisja Europejska zaciąga na światowych rynkach finansowych.
Treść KPO wpłynie na kierunki, priorytety i horyzont ambicji inwestycji publicznych w Polsce. Jego efektywność ma kluczowe znaczenie, bo to ostatni moment na zbudowanie solidnego fundamentu dla osiągnięcia neutralności klimatycznej Europy najpóźniej w 2050 r. i powstrzymania kryzysu klimatycznego. To także szansa i odpowiednie dofinansowanie na przeprowadzenie w Polsce prawdziwej zielonej rewolucji społecznej, infrastrukturalnej i gospodarczej.
Jednak strategia wydania tych niemałych środków musi być zgodna z unijną zasadą, która wyklucza działania szkodliwe dla środowiska naturalnego („Do No Significant Harm”).Przedstawiony do konsultacji społecznych projekt KPO, który rząd powinien przedłożyć Komisji Europejskiej do końca kwietnia, nie trzyma się tej zasady. Ponadto nie odzwierciedla ani skali ani pilności wyzwań. Brakuje w nim ambicji i koniecznego rozmachu, czego wyrazem jest ogólnikowy charakter zapisów i brak jasno określonych, wymiernych celów.
Najważniejsze oczekiwania strony społecznej względem KPO:
- wycofanie wsparcia dla spalania odpadów komunalnych;
- wykreślenie bezwarunkowego poparcia dla gazowych rozwiązań w energetyce, ciepłownictwie i transporcie;
- eliminacja wsparcia dla źródeł ciepła zasilanych węglem z programów wspierających termomodernizację budynków (Czyste Powietrze, StopSmog) i wykreślenie wsparcia dla źródeł ciepła zasilanych pelletem, dopóki nie zostaną wdrożone normy jakości dla tego paliwa;
- wycofanie wsparcia dla małych elektrowni wodnych;
- wykreślenie tzw. specustawy suszowej;
- sprecyzowanie, że rozbudowa infrastruktury wodorowej nie przyczyni się do wzmocnienia pozycji gazu ziemnego w energetyce, a sam gaz pozostanie paliwem przejściowym, a nie docelowym polskiej transformacji energetycznej;
- zagwarantowanie, że żadne inwestycje infrastrukturalne w obszarach transportu i energetyki nie będą realizowane w kontrze do unijnej zasady „nie czyń poważnych szkód” oraz będą uwzględniały ocenę oddziaływania na zdrowie.
Stanowisko przekazane ostatnim dniu konsultacji społecznych do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej – z jego pełną treścią można zapoznać się tutaj: Stanowisko NGO ws. projektu KPO
Źródło: www. zielonasiec.pl
